Nứt xương bánh chè tưởng nhẹ mà hậu quả khôn lường!

Nứt xương bánh chè là chấn thương đầu gối phổ biến nhưng thường bị xem nhẹ vì ít gây biến dạng nghiêm trọng ngay lập tức. Cùng Enerfit tìm hiểu chấn thương này.

Nứt xương bánh chè là gì? Vì sao bạn không nên xem nhẹ?

Nứt xương bánh chè là tình trạng xương bánh chè – một phần xương quan trọng nằm trước khớp gối – bị rạn nứt mà không hoàn toàn tách rời. Đây là dạng tổn thương thường xảy ra sau va đập mạnh, té ngã hoặc chấn thương thể thao. Dù không nguy hiểm ngay tức thì như gãy xương, vẫn có thể gây ra những cơn đau âm ỉ kéo dài và ảnh hưởng lớn đến sự ổn định của đầu gối.

Cấu trúc của xương bánh chè và vai trò quan trọng trong chuyển động

Xương bánh chè là một trong những xương vừng lớn nhất của cơ thể, nằm ở phía trước khớp gối, giữa xương đùi và xương chày. Xương bánh chè hoạt động như một lá chắn, bảo vệ khớp gối khỏi các tác động trực tiếp, đồng thời giúp cải thiện đòn bẩy của cơ tứ đầu đùi khi duỗi chân. Khi xảy ra nứt xương , vai trò hỗ trợ chuyển động này bị suy giảm đáng kể, khiến cho mọi cử động như gập, duỗi hay bước đi đều trở nên khó khăn, đau đớn và kém linh hoạt.

Nứt xương bánh chè khác gì so với gãy xương bánh chè?

Nứt xương bánh chè là tình trạng rạn nứt bề mặt xương, không gây ra sự tách rời hoàn toàn giữa các phần xương, trong khi gãy xương bánh chè là tổn thương nghiêm trọng hơn với sự đứt gãy rõ rệt, đôi khi gây lệch trục và mất liên kết giữa các mảnh xương. Dù nứt xương  có vẻ nhẹ hơn về mặt hình ảnh chẩn đoán, nhưng nếu không được điều trị đúng mức, nó vẫn có thể diễn tiến thành gãy xương hoặc làm tổn thương các mô mềm xung quanh như sụn khớp, gân và dây chằng.

Dấu hiệu nhận biết nứt xương bánh chè bạn không nên bỏ qua

Một số dấu hiệu ban đầu của nứt xương bánh chè có thể dễ dàng bị bỏ qua nếu bạn không để ý kỹ. Người bị nứt xương bánh chè thường cảm thấy đau nhói hoặc đau âm ỉ vùng trước gối, đặc biệt khi vận động, leo cầu thang hoặc đứng lên ngồi xuống.

Cơn đau đầu gối bất thường và âm ỉ khi nứt xương bánh chè

Khi bị nứt xương bánh chè, người bệnh thường xuyên gặp phải cơn đau đầu gối không rõ nguyên nhân, nhất là khi thực hiện các động tác gập gối, đứng lên ngồi xuống hay khi co duỗi chân. Cơn đau có thể không dữ dội nhưng kéo dài dai dẳng và âm ỉ, nhất là vào ban đêm hoặc khi thời tiết thay đổi.

Khó gập/duỗi chân, sưng tấy vùng đầu gối – dấu hiệu cảnh báo nứt xương bánh chè

Tình trạng khó khăn trong việc gập hoặc duỗi chân là một dấu hiệu rõ ràng cảnh báo nứt xương bánh chè. Người bệnh có thể cảm thấy cứng khớp, kèm theo hiện tượng sưng tấy và nóng đỏ vùng trước gối. Đây là biểu hiện của viêm và tụ dịch do tổn thương xương và mô mềm xung quanh. Khi xương bánh chè bị nứt, khả năng hỗ trợ vận động của khớp gối bị suy giảm, khiến người bệnh gặp khó khăn trong các hoạt động thường ngày như đi bộ, leo cầu thang hay thậm chí đứng lâu. 

Làm gì khi bị nứt xương bánh chè? Hướng dẫn xử lý ban đầu

Khi bị nứt xương bánh chè, việc xử lý đúng cách ngay từ đầu có thể quyết định tốc độ hồi phục và khả năng vận động sau này. Đừng cố gắng đứng dậy hoặc tiếp tục di chuyển nếu đầu gối đau nhói sau chấn thương. Nứt xương bánh chè cần được cố định và nghỉ ngơi tuyệt đối để tránh làm tổn thương nặng hơn.

Các bước sơ cứu tại nhà khi nghi ngờ nứt xương bánh chè

Sơ cứu tại nhà đúng cách khi nghi ngờ nứt xương bánh chè có thể giúp hạn chế sưng tấy và ngăn ngừa biến chứng. Trước tiên, người bệnh nên ngừng vận động ngay lập tức và giữ cho đầu gối ở tư thế thoải mái, tránh gập hoặc duỗi quá mức. Dùng đá lạnh chườm vào vùng gối trong 15 đến 20 phút để giảm đau và sưng. Sau đó, có thể dùng băng thun y tế băng nhẹ vùng đầu gối để cố định, không nên băng quá chặt gây cản trở lưu thông máu. Nên nâng cao chân để giảm phù nề. Tuyệt đối không tự nắn chỉnh hoặc thử duỗi gối bằng lực vì điều này có thể làm nứt xương bánh chè nghiêm trọng hơn.

Khi nào cần đến ngay bác sĩ chuyên khoa nếu nứt xương bánh chè?

Không phải trường hợp nào nứt xương bánh chè cũng có biểu hiện rõ ràng ngay lập tức, nhưng nếu thấy các triệu chứng như đau nhói kéo dài, không thể gập hoặc duỗi chân, đầu gối sưng to hoặc biến dạng, bạn nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa ngay. Hình ảnh X-quang hoặc MRI sẽ giúp xác định chính xác tình trạng nứt xương bánh chè và loại trừ các tổn thương khác như rách dây chằng hoặc tổn thương sụn. Việc tự điều trị tại nhà mà không qua chẩn đoán chuyên môn có thể khiến tổn thương chuyển biến nặng, gây ra viêm khớp mạn tính hoặc mất chức năng khớp vĩnh viễn.

So sánh nứt xương bánh chè và tổn thương khớp cùng đòn – chấn thương thể thao thường gặp

Trong các chấn thương thể thao, nứt xương bánh chè và tổn thương khớp cùng đòn là hai tình trạng dễ gặp nhất, nhưng thường bị nhầm lẫn do cùng gây ra đau sau va đập hoặc té ngã. Nứt xương  xảy ra ở đầu gối và ảnh hưởng đến khả năng co duỗi chân, trong khi tổn thương khớp cùng đòn xảy ra ở vai, khiến người bệnh đau khi nhấc cánh tay hoặc vác vật nặng.

Vị trí tổn thương khác nhau nhưng triệu chứng có thể gây nhầm lẫn

Tuy nứt xương và tổn thương khớp cùng đòn nằm ở hai vùng khác biệt – một ở đầu gối, một ở vai – nhưng điểm chung là đều gây đau, sưng và hạn chế vận động. Đặc biệt khi chấn thương xảy ra trong lúc chơi thể thao, người bệnh có thể không phân biệt được cụ thể vùng tổn thương, khiến việc chẩn đoán ban đầu gặp khó khăn.

Cách phân biệt và xử lý phù hợp từng loại chấn thương

Việc phân biệt giữa nứt xương bánh chè và tổn thương khớp cùng đòn là rất quan trọng để lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Với nứt xương bánh chè, người bệnh thường cần bất động khớp gối, giảm tải vận động và có thể sử dụng nẹp hoặc bó bột tùy theo mức độ nứt. Trong khi đó, tổn thương khớp cùng đòn chủ yếu được điều trị bằng đeo đai cố định vai, chườm lạnh và vật lý trị liệu. Cả hai trường hợp đều nên được theo dõi bởi bác sĩ chuyên khoa chỉnh hình để đảm bảo quá trình hồi phục đúng hướng và hạn chế tối đa di chứng vận động lâu dài.

Theo dõi ngay Website và Fanpage của Enerfit để biết thêm nhiều tips chăm sóc sức khỏe và phòng tránh chấn thương khi thể thao.